Arabuluculuk bir takım hukuki uyuşmazlıkların çözümünde başvurulan önemli bir alternatif hukuk yoludur. Hukuki uyuşmazlıklarda arabulucu olarak görev alabilmek için öncelikle arabuluculuk şartlarının taşınması gerekir. İlgilinin bu şartları taşıdığının anlaşılmasından sonra, arabuluculuk sertifikası eğitimlerine katılması ve sonrasın yapılan sınavlarda başarılı olması gerekir. Peki arabuluculuk sertifikası nasıl alınır şartları nelerdir? Bu konuda merak edilen bütün sorulara yazımızın ilerleyen bölümlerinde cevap bulabilirsiniz.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk sertifikası şartları ve nasıl alınacağı konusunda detaylı bilgilere geçmeden önce dilerseniz kısaca hukuk sistemimizde arabuluculuk nedir sorusuna cevap verelim.
Hukuki anlamda arabuluculuk kavramını en kısa ve anlaşılır şekilde şöyle tanımlayabiliriz;
Taraflar arasındaki hukuki bir uyuşmazlığın çözümünün tarafsız ve bağımsız kişi tarafından müzakere edilmesi ile çözüme kavuşturulması amaçlanan alternatif bir çözüm yoludur.
Arabulucu ve Uzlaştırmacı Arasındaki Fark
Amaç, kapsam hatta uygulama yöntemleri bakımından arabulucu ile uzlaştırmacı arasında pek bir fark yoktur. Ancak arabulucu tabiri daha çok çözümü Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tabi olan uyuşmazlıkların çözümünde kullanılır. Buna karşın uzlaştırmacı daha çok Ceza Hukuku alanındaki uyuşmazlıkların çözümünde kullanılan bir tabirdir.
Arabulucu sertifikası ile uzlaştırmacı sertifikası alınması için öngörülmüştür şartlar büyük ölçüde aynıdır. Ancak eğitimlerde sınavlarda kısmen de olsa farklılıklar görülebilir. Bu nedenle uzlaştırmacı sertifikasının nasıl alınacağı konusuna ayrı bir başlık ile değinmek istedik.
Uzlaştırma sertifikası hakkında daha detaylı bilgilere; “Uzlaştırmacı Sertifikası Nasıl Alınır” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Kimler Arabulucu Sertifikası Alabilir?
Hukuki bir uyuşmazlığın çözümü konusunda etkin bir rol oynamaları nedeniyle arabuluculuk sertifikası şartları daha çok bu yönde belirlenmiştir. Arabulucu olabilmek için belirlenmiş şartlar Adalet Bakanlığının bu alanda hazırlanmış olduğu web sitesinde yayınlanmıştır. Buna göre arabulucu sınavlarına katılabilmek için diğer bir ifade ile arabulucu olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır.
- Türk vatandaşı olmak
- Hukuk Fakültesinden mezun olmak
- Yabancı ülkede bulunan Hukuk Fakültelerinden mezun olunması halinde, ülkemizdeki Hukuk Fakültelerinde öğretilen eksik dersler sınava girip başarılı olmak
- Kasten işlenen bir suçtan dolayı mahkum olmamak
- Tam Ehliyet Sahibi Olmak
- Mesleğinde en az 5 yıl süre ile kıdem sahibi olmak
- Arabuluculuk eğitimlerini başarı ile tamamlamak
Hangi Meslekler Arabuluculuk Sertifikası Alabilir?
Kimler arabulucu sertifikası alabilir? Başlığında da belirttiğimiz gibi en önemli koşullardan birisi de “Mesleğinde en az 5 yıl süre ile kıdem sahibi olmak” koşuludur. Peki, bu meslekler nelerdir?
Yukarıda sıralamış olduğumuz şartlardan da anlaşılacağı üzere arabulucu olabilmenin en temel şartı hukuk fakültesi mezunu olmaktır. Bu konuda internet ortamında oldukça yanlış bilgiler yer aldığı, arabulucu olabilecek kişilerin sadece; Hakim / Savcı, Avukat veya Akademisyen olabileceği yönünde bilgiler yer almaktadır.
Bu bilgiler gerçeği yansıtmaz. Çünkü; Arabuluculuk eğitimleri, arabuluculuğun görev ve sorumlulukları ve nihayetinde kimlerin arabulucu olabileceği konusunda gerekli düzenlemelerin yapıldığı “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği” ile bu konuda bir kısıtlama getirilmemiştir. Bilinenin aksine arabulucu olmak için sadece avukat, hakim, savcı veya akademisyen olmak gibi bir zorunluluk yoktur. Hukuk fakültesi mezunu olup da bu konuda mesleğini icra etmeyen birçok kişi gerekli eğitimlere katılarak arabuluculuk sertifikası alabilecektir. Mesleki anlamdaki tek kısıtlama 5 yıl aktif olarak çalışmış olması yönündedir.
Adalet Bakanlığının bu konudaki açıklaması;
Yönetmelikte geçen 5 yıllık mesleki kıdeme sahip olma sadece avukatlık mesleği için aranan bir şart değildir. Hukuk fakültesi mezuniyeti ve herhangi bir meslekte 5 yıllık kıdeme sahip olmak aranan bu şart için yeterlidir. Farklı mesleklerde geçen süreler, 5 yıllık mesleki kıdem hesabında dikkate alınacaktır.
Adalet Bakanlığı’na ait web sitesinde yapılan açıklamadan da anlaşılacağı üzere bu yönde herhangi bir kısıtlama yoktur. Arabulucu bir avukat olabileceği gibi, mesleğinde 5 yılını tamamlamış Hukuk Fakültesi mezunu herkes olabilir.
Arabuluculuk Sertifikası Nasıl Alınır Başvuru Sürece ve Eğitimler
Arabulucu sertifikası alabilmek için öncelikle bu yönde hazırlanan eğitimlere katılma zorunluluğu vardır. Bu eğitimlere yukarıda sıralamış olduğumuz arabulucu olabilme şartlarını taşıyan herkes katılabilir. Bu eğitimlere katılınmış olsa dahi daha sonra arabuluculuk şartlarının sağlanmadığı anlaşılması halinde ilgi arabuluculuk sertifikası almaya hak kazanamayacaktır. Genel hatları ile arabuluculuk olabilmek için aşağıdaki aşamalardan geçilir.
Arabuluculuk Eğitimleri
Arabuluculuk eğitimleri Hukuk Fakülteleri, Türkiye Adalet Akademisi ve Türkiye Barolar Birliği tarafından verilmektedir. Eğitim vermek isteyen kurum ve kuruluşlar öncelikle gerekli şartları sağladıkları yönünde ve eğitim amacı ile Adalet Bakanlığından izin almalıdırlar. Zaman zaman internet ortamında “e-devlet onaylı sertifika” adı altında arabuluculuk sertifikası verildiği yönünde ilanlara rastlamaktayız.
Daha önce de belirttiğimiz gibi bu eğitimleri vermeye yetkili kuruluşlar yukarıda sıralanmıştır. Bu kuruluşlar dışında arabuluculuk eğitimlerinin alınması mümkün olmadığı gibi, Adalet Bakanlığı dışında arabuluculuk sertifikası vermeye yetkili başkaca bir kurum veya kuruluş yoktur. İleride herhangi bir mağduriyet yaşanılmaması adına bu konuda ayrıca uyarıda bulunmayı uygun gördük. Bu nedenle dijital sertifika veya e-devlet onaylı sertifika ilanlarında arabuluculuk sertifikası ilanlarına itibar etmeyiniz.
Arabuluculuk eğitimleri toplam 84 saatten oluşmaktadır. Bu eğitimlerin 68 saati teorik ve kalan 16 saati ise pratik eğitimdir. Pratik eğitimlerde genel olarak teorik eğitim sırasında verilen bilgiler pekiştirilir.
Toplam 84 saatten oluşan arabuluculuk eğitimlerine katılım zorunludur. Bir eğitim döneminde toplam 1/12 yani 7 saat ve daha fazla süre ile eğitimlere katılmayanların arabuluculuk eğitimleri sonlandırılır.
Arabuluculuk Eğitimlerinin İçeriği
Arabulucu olma şartları arasında Hukuk Fakültesi mezunu olmak yer aldığından, arabuluculuk eğitimlerinde doğrudan bu yönde eğitimler verilir. Eğitimi veren kuruluşlara göre arabuluculuk eğitimlerinin içeriği kısmen olarak değişiklik gösterse de genel olarak aşağıdaki konular üzerine yoğunlaşmış eğitimler verilir.
- Arabuluculuk Nedir?
- Arabuluculukta Çalışma Teorisi
- Arabuluculuğun Temel İlkeleri
- Arabuluculuğun Aşamaları
- Hazırlık Aşaması
- Başlangıç Aşaması
- İnceleme Aşaması
- Müzakere Aşaması
- Sonuç Aşaması
- Uygulamalı Arabuluculuk Eğitimi
- Arabuluculuk ve Etik
- Arabuluculuk Mevzuatı
Arabuluculuk Sınavına Başvuru
Arabuluculuk sınavına başvuru Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan Arabulucu Bilgi Sistemi üzerinden veya E-Devlet aracılığı ile yapılır. Arabuluculuk sertifikası almak için sınava başvuru sırasında gerekli şartların taşındığına dair bilgi ve belgelerin sisteme yüklenmesi gerekir. Arabuluculuk sınavına girebilme şartlarını taşımadığı tespit edilen veya buna ilişkin belgeleri sisteme tam olarak yüklemeyen kişilerin arabuluculuk sınav başvurusu reddedilir. Bütün şartları taşıdığı tespit edilen kişilerin ise bilgileri sınavı yapmakla görevli kuruluş olan ÖSYM’ye bildirilir.
Arabuluculuk Sınavı
Arabuluculuk sınavına yukarıda sıralamış olduğumuz arabulucu olabilme şartlarını taşıyan kişiler ve ayrıca arabuluculuk eğitimlerini başarı ile tamamlayanlar katılmaya hak kazanırlar.
Bu sınav Adalet Bakanlığı tarafından ÖSYM tarafından her yıl düzenli olarak yapılır. Sınavlarda genel olarak daha önce belirtmiş olduğumuz ve arabuluculuk eğitimlerinde verilen ders içeriklerine göre sorular adaylara yöneltilmektedir. Arabuluculuk sınavında 100 tam puan üzerinden en az 70 puan alan kişiler sınavda başarılı olarak kabul edileceklerdir. Sınavda 70 ve daha üzeri puan alan kişiler arabulucu sertifikası almaya hak kazanacaklardır.
Arabuluculuk Sertifikası Ücreti
Arabuluculuk sertifika ücretleri genel olarak iki farklı şekilde kendisini gösterir. Bunlardan ilki arabuluculuk eğitimleri için alınan ücretlerdir. Bir diğeri ise ÖSYM tarafından yapılan arabuluculuk sınavına başvuru sırasında alınan ücretlerdir. Arabuluculuk eğitimi fiyatları genellikle 9.000 TL ile 12.000 arasında değişir.
Arabuluculuk Sertifikası Almanın Avantajları
Arabuluculuk sertifikası almanın kariyer açısından avantajları olduğu gibi özellikle hukukçu avukatlara da bir çeşit ek gelir kapısı olmaktadır. Bunun dışında mesleki yetkinliğinin arttırılması açısından bu eğitimler ve sertifikalar önemlidir.
Yazımızın başında arabuluculuğun hukuki uyuşmazlıkların çözümünde etkili bir alternatif hukuk yolu olduğunu belirtmiştik. Çözümü Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanuna göre yapılacak olan uyuşmazlıkların birçoğunda arabuluculuğa başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Örneğin ortaklığın giderilmesi davası, işe iade davaları ya da kiracının tahliyesi ile kira bedelinin tespiti konusunda dava açılmadan arabuluculuğa başvuru zorunludur. Bu zorunluluk özellikle avukatlar için kariyer açısından önemlidir. Bunun dışında arabuluculuğa başvuru ücretli olduğundan dolayı bir çeşit ek gelir olarak da görülür.
Arabuluculuk Sertifikası Yenileme Eğitimi
Arabuluculuk sertifikası alınmasından sonra belirli sürelerle değişen yasa, yönetmelik ve uygulamalar göz önüne alınarak arabuluculuk sertifikası yenileme eğitimleri verilir. Bu yenileme eğitimlerinin 3 yıl ara ile alınması gerekir. Kişinin ilk olarak arabuluculuk siciline kayıt edilmesinden sonra bu 3 yıllık süre işlemeye başlamaktadır.
Arabuluculuk Sertifikası Hakkında Sık Sorulan Sorular
Arabuluculuk Sertifikası Nasıl Alınır?
Arabuluculuk sertifikası alabilme şartlarını sağlayanlar öncelikle bu eğitimleri vermeye yetkili kurum ve kuruluşlardan 84 saatlik eğitimleri almaları gerekir. Bu eğitimler sonrasında ÖSYM tarafından yapılan “arabuluculuk sınavından” 100 üzerinden en az 70 puan alınması halinde sertifika almaya hak kazanılır.
Arabuluculuk Belgesini Kimler Alabilir?
Arabuluculuk sertifikası şartlarını taşıyan herkes eğitimlerin tamamlanması ve sonrasında yapılan sınavlarda başarılı olması halinde bu sertifikayı alabilirler. Arabuluculuk belgesini alabilecek kişiler genel olarak yukarıda “Kimler Arabulucu Sertifikası Alabilir?” Başlığında belirttiğimiz kişilerdir.
Arabuluculuk Eğitimi Veren Kurumlar
Arabuluculuk eğitimi vermeye yetkili kuruluşlar; Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Adalet Akademisi ve Hukuk Fakülteleridir. Bu kuruluşlar arabuluculuk eğitimi vermek için öncelikle Adalet Bakanlığına eğitimleri vermek için başvuruda bulunmalıdırlar. Gerekli koşulları sağlamaları halinde bu kurumlara arabuluculuk eğitim için yetki verilir. Ülkemizde hemen Helen her Hukuk Fakültesinin bulunduğu üniversitelerde ve her il merkezinde bulunun Barolarda bu eğitimler düzenli olarak verilmekte ve kurumlara ait web sitelerinde bu konuda gerekli duyurular yapılmaktadır.
Arabuluculuk sertifikası almak istiyorsanız bulunduğumuz il / ilçe bilgisini yorum kısmında belirtmeniz halinde en yakın yetkili kuruluş hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Yada bu konuda destek almak için; “İletişim Sayfamız” üzerinden irtibata geçebilirsiniz.
2025 Yılında Arabuluculuk Sınava Yapılacak Mı?
Arabuluculuk sınavı her yıl düzenli olarak yapılmaktadır. Ancak arabuluculuk siciline kayıtlı kişilerin yoğunluğu göz önüne alınarak bazı yıllarda, yıl içerisinde 2 kez yapılan sınavlar bazı dönemlerde 1 kez yapılabilmektedir. 2025 yılında arabuluculuk sınavının bir kez de olsa yapılacağını tahmin etmekteyiz.
Sosyal Arabuluculuk Sertifikası Ne İşe Yarar?
Sosyal arabuluculuk sertifikası ile yukarıda detaylandırdığımız sertifika oldukça farklıdır. Aynı amaç doğrultusunda getirilmiş bir uygulama olsa da şartları ve uygulama alanları kısmen farklılık gösterir. Bu nedenle sosyal arabuluculuk sertifikası konusunda ayrı bir yazımızda bilgi vermeyi daha uygun gördük. Bu konudaki detaylı bilgilere; “Sosyal Arabuluculuk Sertifikası Ne İşe Yarar Kimler Alabilir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
5 Yıl Dolmadan Arabuluculuk Sertifikası Almak Mümkün Müdür?
Arabuluculuk sertifikası alabilme şartları konusunda yukarıda detaylı olarak vermiş olduğumuz bilgilerden de anlaşılacağı üzere; 5 yıl şartı Hukuk Fakültesi mezunu olup, mesleğinde 5 yıl kıdeme sahip olmak şeklinde aranan bir şarttır. Bu nedenle meslekte 5 yıl kıdem şartını taşımayan kişiler arabuluculuk sertifikası alması mümkün değildir.
2 Yorum