Ölüm izni kaç gün olduğu konusunda gerekli düzenlemeler; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunumuzda “mazeret izni” başlığı altında yapılmıştır. Buna göre;
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104. Maddesine göre kamu görevlileri (Memurlar) için ölüm izni süresi; 7 gündür.
4857 sayılı iş Kanununun Ek-2 maddesine göre; Özel sektörde sigortalı olarak çalışanların ölüm izni süresi; 3 gündür.
Her ne kadar kamu görevlileri ile özel sektör çalışanlarının yakınlarının ölümünden dolayı tanınan ölüm izni süreleri farklı ise de; hukukçu olarak bu farklılığın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu düşünmekteyiz. Zira kamu personellerinin yakınlarının ölümü halinde verilen ölüm izni süresi 7 gün iken, özel sektörde çalışanların yakınlarının ölümü halinde verilen ölüm izni süresi çok daha kısa bir süre olarak kabul edebileceğimiz 3 gün olarak belirlenmiştir. Bu eşitsizliğin ilerleyen yıllarda İş Kanunumuzda yapılacak değişiklikler ile giderilmesini umut ediyoruz.
Ölüm İzni Nedir?
Ölüm izni; çalışanın birinci derecede yakınının vefat etmesi halinde, cenaze işlemlerinin yapılması ve ölenin yasının tutulması gibi akrabalık görevlerinin yerine getirilmesi amacı ile tanınan bir yasal haktır. Niteliği itibariyle gerek 657 sayılı yasa, gerekse 4857 sayılı yasa kapsamında bir çeşit mazeret izni olarak kabul edilmektedir.
Ölüm İzni Kimleri Kapsar?
Ölüm izni kaç gün olduğu konusunda bilgi verirken, ölüm izninin kimleri kapsayacağı önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. 1. Derecede akrabanın ölüm izni kaç gün kullanılabileceği konusunda gerekli düzenlemeler yapılmış iken; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunumuzda 2. Derece akraba ölüm izni kaç gün ve 3. Derece akraba ölüm izni kaç gün olacağı konusunda bir düzenleme yapılmamıştır.
Yasalarımızdaki mevcut düzenlemeler sadece 1. Derece akrabanın ölümü halinde kullanılabilecek ölüm izinleri konusunda düzenleme yapmıştır. Amca, hala, dayı veya teyze gibi 3. Derece akrabaların ölümü halinde kullanılabilecek mazeret izni konusunda hiçbir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu konudaki takdirin işveren veya idari amire bırakıldığı düşünüldüğünde farklı farklı sorunlarla karşılaşılması da kaçınılmaz olacaktır. Ya da yakını vefat eden kişi bu akrabaların vefat etmesi halinde yıllık izinlerinden kullanmak üzere izne ayrılmaları gerektiği düşünülmüştür.
1.Derece Akraba Ölüm İzni Kaç Gün?
657 sayılı yasada yapılan düzenlemeye göre 1.derece akraba ölüm izni 7 gün olarak belirlenmiştir. Buna karşın 4857 sayılı yasaya tabi olarak çalışan kişinin 1.derece akraba vefat izni 3 gün olarak belirlenmiştir.
1.Derece Akrabalar Kimlerdir?
- Anne
- Baba
- Eş
- Çocuk
2.Derece Akraba Ölüm izni Kaç Gün?
2.Derce akraba ölüm izni kaç gün olacağı konusunda bir genelleme yapamayız. Yasalarımızdaki mevcut düzenlemelere göre sadece kardeşin ölümü halinde kullanılacak ölüm izni 7 ve 3 gün olarak belirlenmiştir. (Kamu personeli 7 gün, özel sektör 3 gün) Ancak 2.derece akraba sadece kardeşten ibaret değildir.
2.Derece Akrabalar Kimlerdir?
- Kardeş (Ölüm izni verilen 2.Derece akraba)
- Dede
- Nine (Babaanne ve Anneanne)
- Torun
Görüldüğü gibi 2.derece akraba sadece kardeş olmayıp bunun dışında dede, nine ve torun gibi akrabalarda olmasına karşın cenaze izni konusunda sadece kardeş için düzenleme yapılmıştır.
3.Derece Akraba Ölüm İzni Kaç Gün?
1.derece akraba cenaze izni konusunda her iki yasada da gerekli düzenlemeler eksiksiz bir şekilde yapılmış, 2.derece akraba vefat izni konusunda sadece kardeş için bir düzenleme yapılmış olmasına rağmen 3.derece akraba cenaze izni konusunda her iki yasada da herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
3.Derece Akrabalar Kimlerdir?
- Amca
- Dayı
- Hala
- Teyze
- Yeğen
Görüldüğü gibi 3.derece akrabaların ölüm izni kaç gün olması gerektiği konusunda herhangi bir düzenleme yoktur.
Ölüm İzni Kimler İçin Kullanılabilir?
Yukarıda vermiş olduğumuz bilgileri özetlemek gerekirse yasalarımızdaki düzenlemelere göre ölüm izni aşağıdaki kişiler için kullanılması mümkün kılınmıştır.
- Anne
- Baba
- Kardeş
- Çocuk
- Eşin anne, baba ve kardeşi
Görüldüğü gibi kişinin vefat eden akrabaları nedeniyle ölüm izni kullanacağı kişiler oldukça kısıtlı tutulmuştur. Türk akrabalık ve aile yapısında sık sık; Amcanın baba yarası, Teyzenin ise anne yarısı olduğu söylemleri ile karşılaşmaktayız. Eşinin kardeşinin vefatı halinde ölüm izni 7 ve 3 gün olarak belirlenmesine rağmen, daha sıkı akrabalık bağı olduğu düşündüğümüz, amca, dayı, hala ya da teyze gibi kişilerin vefatı halinde ölüm izni kaç gün olacağı konusunda hiçbir düzenleme yapılmamıştır.
Özel Sektörde Ölüm İzni Kaç Gün?
Yazımızın başında kamu personellerinin 1. Derece akrabalarının ve kardeşinin ölümü halinde ölüm izni 7 gün olmasına rağmen özel sektörde ölüm izni 3 olmasının eşitlik ile bağdaşmadığını söylemiştik. Özellikle 1.derece akraba ölüm izni özel sektörde 3 gün olmasının iş hukuku açısından farklı uyuşmazlıklara zemin hazırladığını da söylemiştik. Dilerseniz bu konuda yüksek yargı organlarının da konuya bakış açısını inceleyelim.
Özel Sektör Ölüm İzni Yargıtay Kararı
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı, 28.05.2009 tarihinde vefat eden babasının defin işlemlerini tamamlamak üzere davalıdan izin alarak memleketine gittiğini, dönüşünde ise hiçbir haklı sebep gösterilmeksizin “sen bizim işimize yaramazsın” denilerek iş akdinin 08.06.2009 tarihinde feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla çalışma, ulusal bayram genel tatil ve çocuk yardımı alacaklarının tahsilini istemiştir.
Davalı, 28.05.2009 tarihinde babasının ölümü nedeniyle 3 gün izin aldığını, İş Kanununun 46. maddesine göre 03.06.2009 tarihinde işe başlaması gerekirken herhangi bir ek izin almadan işe gelmediğini, 08.06.2009 günü işyerine geldiğinde babasının ölümüne ait belgeyi sunduğunu, şirket yetkilisi tarafından kendisine “neden işe 03.06.2009 tarihinde başlamadığı” sorulduğunda “kırk yılda bir babam öldü beni idare edin” dediğini, şirket yetkilisi … Bey’in davacıdan sadece özlük dosyasına konmak üzere yazılı beyan istemesi üzerine “ben yazılı beyan vermem, hiç bir şeye imza atmam, ne yaparsanız yapın” cevabını verdiğini,
08.06.2009 günü işyerini terk ettiğini, davacının bu davranışı ile davalı işverenin otoritesini sarstığını, davacının iş sözleşmesinin davalı tarafından haklı nedenle feshedildiğini, bu durumun…21. Noterliğinin 09.06.2009 tarih ve 12051 Y. nolu ihtarnamesi ile davacıya bildirildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalının davacıya, davacının babasının ölümü nedeniyle izin verdiğinin tanık anlatımdan anlaşıldığı, ancak davalının davacıya azami olan 3 gün izin verdiğini ispat edemediği, ülkemizin sosyal ve kültürel değerleri dikkate alındığında bir kişinin 3 gün içinde babasının cenaze töreninden dönmesinin beklenmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, davalı feshinin haksız olup davacının kıdem ve ihbar hakkı doğduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacının bakiye yıllık izin süresi hakkında taraflar arasında ihtilaf bulunmaktadır. Dosyaya sunulan ilk bilirkişi raporunda davacının 160 gün izne hak kazandığı, 130 günlük iznini kullandığı, bakiye 30 gün izni kaldığı belirtilmiş olmasına rağmen hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda hatalı olarak 50 gün yıllık izin ücreti hesaplanmıştır. Davacının 30 gün izni kaldığı anlaşılmakta olup 50 gün üzerinden yapılan hesaplamaya itibarla hüküm kurulması hatalıdır.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 12.12.2013 tarih, 2013/13917 esas ile 2013/21910 sayılı kararı
Babası Ölen Memura Kaç Gün İzin Verilir?
Yukarıda babanın 1.derece akraba kapsamında olduğunu söylemiştik. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 104/B maddesinde yer alan hükme göre babası ölen memura verilecek izin süresi 7 gündür.
Dede Ölüm İzni Kaç Gün?
Dede 2.derecede akrabalar arasında yer alır. Devlet memurları ile özel sektör fark etmeksizin dedenin ölümü halinde ilgiliye verilecek ölüm izni konusunda bir düzenleme yer almamaktadır.
Memur Yakınlarının Ölüm İzni Kaç Gün?
Memur yakınlarının ölüm izni kaç gün olacağı konusunda öncelikle vefat eden yakının akrabalık derecesini bilmek gerekir. 1.Derece akraba sayılan, eş, anne ve babanın ve 2.derece akrabalık bağı bulunan kardeş için memurun ölüm izni 7 gündür.
Memurun yakının ölüm izni sadece kan hısımlığı halinde söz konusu değildir. Bunun yanında eşin anne ve babası ile kardeşinin ölümünde de yine memurun ölüm izni 7 gündür.
Kayınpeder Ölünce Ölüm İzni Var Mı?
Evet. Kayınpeder ölünce ölüm izni kamu personelleri için yine 7 gündür. 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışanlar için ise kayınpeder ölünce mazeret izni 3 gündür.
Anneanne Ölümünde İzin Var Mı?
Hayır. Maalesef anneanne için herhangi bir şekilde mazeret izni düzenlenmemiştir. Anneanne ve dede yukarıda da belirttiğimiz gibi 2.derece akraba olarak kabul edilmiştir. 2.derece akraba ölüm izni kaç gün başlığımızda detaylara değindiğimiz gibi bu kategorideki akrabalardan sadece kardeşe ölüm izni düzenlenmiştir.
Dayıya Ölüm İzni Var Mı?
Anneanneye ölüm izni olmadığı gibi dayıya da mazeret izni yasalarımızda düzenlenmemiştir. Ölüm izni kaç gün olacağı konusunda özel sektör ve kamu personelleri arasında bir ayrım yapılmışken, çalışanın hangi akrabaların ölümünde ölüm izni kullanabileceği konusunda bir ayrım yapılmamıştır. Dolayısıyla dayının ölümü nedeniyle özel sektörde de, kamu personelleri içinde bir mazeret izni hakkı tanınmamıştır.
Sözleşmeli Personelin Ölüm İzni Kaç Gün
Ölüm izni kaç gün olacağı konusunda sözleşmeli veya kadrolu personel konusunda bir ayrım yapılmamıştır. Her iki durumda da kişinin statüsüne göre sözleşmeli personelin ölüm izni 7 ve 3 gün olarak belirlenmiştir.
Cenaze İzni Maaştan Kesilir Mi?
Ölüm izni zaman zaman cenaze izni olarak da adlandırılmaktadır. Gerek özel sektör gerekse kamu personellerinin ölüm izni kullanmaları halinde maaşlarından herhangi bir kesinti yapılmamaktadır.
TSK Personeli İçin Ölüm İzni Kaç Gün
Türk silahlı personelinin (TSK) izin ve özlük hakları farklı yasa ve yönetmelikler ile belirlenmiştir. Buna mazeret izni dolayısıyla ölüm izni de dâhildir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ölüm izni kaç gün olduğu konusunda gerekli düzenlemeler ise; “Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliği” ile yapılmıştır.
Bu yönetmelikte de yine 1.derece, 2. Derece veya 3.derece akraba ayrımı yapılmamıştır. Buna göre TSK personeli için ölüm izni 10 gündür.
TSK Personeli Hangi Hallerde Ölüm İzni Kullanır?
Kamu personelleri ile 4857 sayılı yasa kapsamında çalışan diğer çalışanlarda olduğu gibi TSK personellerinin de aşağıdaki akrabalarının vefatı halinde mazeret izni kullanabilecektir.
- Eş
- Çocuk
- Anne
- Baba
- Eşin annesi
- Eşin babası
- Eşin kardeşi
Askerler İçin Ölüm İzni Kaç Gün
Diğer TSK personellerinde olduğu için erler yani askerler içinde ölüm izni 10 gün olarak belirlenmiştir. Gerektiğinde erler için bu 10 günlük izne yol izni verilebileceği gibi kıta komutanının onayı ile bu izin 10 gün daha uzatabilmektedir. Erlerin yakınlarının ölümü halinde ölüm izni kaç gün olacağı daha çok kıta komutanının takdirine bırakılmıştır. Ancak bu izin 10 günden az olamamaktadır.
Anne Karnında Ölen Bir Bebek İçin Babaya Ölüm İzni Verilir Mi?
Anne karnında ölen bir bebek için babaya ölüm izni verilir mi? Konusuna özellikle değinmek istiyoruz. Çünkü bu konuda gerçeği yansıtmayan, üstünkörü hazırlanmış hukuki dayanaktan yoksun bilgiler yer almaktadır.
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi ölüm izninin amacı kişinin yasını tutması ve cenaze hizmetlerinin yerine getirilmesidir. Çocuğu anne rahmine düşmesi ile birlikte anne baba ilişkisi doğmaktadır. Dolayısıyla çocuğun anne karnında ölmesi diğer bir ifade ile düşük yapması yine belirli bir ölçüde anne babayı üzecek ve yas tutmayı gerektirecektir. Ayrıca çocuğun anne karnındaki yaşına göre gerektiğinde defin işlemleri de gerçekleşir. Tüm bu durumlar göz önüne alındığında anne karnında ölen bebek nedeniyle babanın ölüm izni kullanmaması hakkaniyetle bağdaşmaz.
Bu konuda aksini düzenleyen bir yasa metni de yoktur. Bu nedenle çocuğun anne karnında ölmüş olması halinde de kişinin yas tutma ihtiyacı ve defin işlemleri söz konusu olacağından bu durumlarda da ölüm izni kullanılabilecektir.
Bu gibi durumlarda da babanın ölüm izni çalışmış olduğu sektöre göre 7 ve 3 gün olacağı düşüncesindeyiz.
Hükümlü ve Tutukluların Ölüm İzni Kaç Gün
Hükümlü ve tutukluların ölüm izni kaç gün olacağı konusunda gerekli düzenlemeler “5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun” ile yapılmıştır.
Hükümlü ve tutukluların ölüm izni kaç gün kullanacağı konusunda akrabalık derecesine göre bir ayrım yapılmıştır. Anne, baba, eş, kardeş veya çocuğun ölümü halinde yol izni haricinde aşağıda belirteceğimiz şartların da oluşması halinde 10 gün ölüm izni kullanılabilir.
Yüksek Güvenlikli Hapishanelerde Bulunan Hükümlülerin Ölüm İzni Kaç Gün?
Cezası yüksek güvenlikli cezaevlerinde infaz edilen hükümlüler içinde mazeret izni hakkı tanınmıştır. Bu durumda ikinci dereceye kadar olan kan ve kayın hısımlığı ile birlikte eşin ölümü halinde yol izni haricinde ölüm izni 2 gün olarak belirlenmiştir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası Alanların Ölüm İzni Kaç Gün
Yasalarımızda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hükümlüler için herhangi bir şekilde ölüm izni kullanılması öngörülmemiştir. Hükme esas alınan suçun türü fark etmeksizin ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanların yakınlarının ölümüne bağlı olarak ölüm izni kullanmaları mümkün değildir.
Hükümlülerin Ölüm İzni Kullanma Şartları
- Hükümlü, hükümlü olduğu sürenin 1/10’nunu iyi halli olarak geçirmelidir.
- Cumhuriyet Başsavcılığının onayı
- Dış güvenlik görevlisinin refakati
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almamış olmak
Ölüm İzni Uzatılabilir Mi?
Devlet memurlarının ölüm izni ayrı bir sözleşme ile uzatılması mümkün değildir. Ancak oldukça kısa olduğunu düşündüğümüz ölüm izinlerinin yetersiz görülmesi halinde kuruma bu konuda müracaat ederek, yıllık izinden düşülmek üzere ölüm izninin bu şekilde uzatılması mümkün hale gelebilmektedir.
4857 sayılı yasa kapsamında çalışanlar ise iş sözleşmesinin düzenlenmiş olduğu sırada yasada belirtilen 3 günlük sürenin daha uzun belirlenmesi şeklinde bir anlaşmaya varabileceklerdir. Aksi halde tıplı devlet memurlarının izninde olduğu gibi özel sektörde çalışanlarda iş verenin onayı ile yıllık izninden düşülmek şartı ile ölüm iznini uzatabilirler. Ancak her iki durumda yıllık izin kullanılmış olacağından ölüm izni niteliğini kaybetmiş olacaktır.
Ölüm İzni Kullanılmak Zorunda Mıyım?
Kişinin ölüm izni kullanmak gibi bir zorunluluğu yoktur. Dilerse kişi ölüm iznini kullanmaksızın mesaisine devam edebilecektir.
Ölüm İzni İçin Dilekçe Vermeli Miyim?
Bu konuda bir zorunluluk yoktur. Ancak kamu görevlilerinin bu konuda amirini bilgilendirmeleri, özel sektör çalışanlarının ise işvereni bu konuda bilgilendirmeleri yeterlidir. Bu konuda ileride bir uyuşmazlık meydana gelmesi halinde işveren veya kurum amirine ölen kişinin ölüm belgesi ile akrabalık ilişkisini gösteren belgelerin ibrazı gerekebilecektir. Bu nedenle her iki durumda da ölüm izni dilekçesinin ilgi amir veya işverene verilmesinde fayda olduğunu düşünüyoruz.
Çalışmış olduğunuz kurumun statüsüne göre aşağıdaki hazırlamış olduğumuz ölüm izni dilekçe örneği üzerinde gerekli uyarlamaları yaparak faydalanmanız mümkündür.
Öğretmenin Ölüm İzni Kaç Gün?
Öğretmenlerde maaş, özlük ve izin hakları bakamından 657 sayılı yasaya tabi olarak görev yapmaktadırlar. Bu nedenle öğretmenlerin de ölüm izinleri 7 gündür.
İşveren Ölüm İzni Vermek Zorunda Mı?
Ölüm izni gerek kamu personelleri için gerekse özel sektör çalışanları için yasadan kaynaklanan bir haktır. Bu nedenle kamu kurumlarında amirin ölüm izni vermemesi veya özel sektörde işverenin ölüm izni vermemesi söz konusu olamaz. Bu gibi davranışlar özel sektörde mobbing örnekleri arasında yer alabilecek davranıştır.
Aday Memurun Ölüm İzni Kaç Gün?
657 sayılı yasada aday memurun ölüm izninin kaç gün olduğu konusunda ayrıca bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle kişinin asaleti tasdik olmuş diğer memurlarda olduğu gibi aday memurun da ölüm izni yine 7 gündür.
Ölüm İzni Kaç Gün (Özet)
Ölüm izni kaç gün konusunda yukarıda vermiş olduğumuz bilgilerden de anlaşılacağı üzere kişinin statüsüne göre bu süre değişiklik gösterir. Kamu personelleri için bu süre 7 gün olarak düzenlenmiş iken, özel sektör çalışanları için izin süresi 3 olarak belirlenmiştir. Bunun dışında TSK Personelleri için ise mazeret izni süresi 10 gün olarak belirlenmiştir.
