Doğal afetler başta olmak üzere, diğer acil durumlara hazırlık ve müdahale oldukça önemlidir. Ülkemizde ise tüm bu faaliyetler benzer sivil toplum kuruluşlarının da desteği ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından yerine getirilmektedir. Geçmiş yıllarda özellikle yakın tarihimizde 11 yılımızda yıkıma neden olan 6 Şubat depremleri bir kez daha yaşadığımız coğrafyanın bir deprem bölgesi olduğu gerçeğini bizlere hatırlatmıştır. Bu tarihten sonra afet ve acil durumlara hazırlık, iyileştirme ve müdahalenin önemi artmıştır. Böylesi büyük afetlerde tüm bu çalışmaların kamu idareleri tarafından yerine getirilmesi adeta imkansız hale gelebilmektedir. Bu gibi durumlarda ise AFAD gönüllüsü olarak adlandırılan kişiler devreye girmektedir.
Oldukça önemli bir görev olmasına rağmen, hatta online şekilde verilen AFAD gönüllüsü eğitimlerindeki bilgilere günlük hayatımızda da her an gereksinim duyabileceğimize karşılık AFAD gönüllüsü olma adına henüz yeterli sayıya ulaşamadığımız bir gerçektir.
Bizde bu yazımızda; AFAD gönüllüsü olunca ne oluyor, AFAD gönüllüsü eğitimi ne kadar sürer, AFAD gönüllü sertifikası nasıl alınır? Gibi bu alanda sık sorulan diğer soruların yanıtlarını sizler için araştırarak hazırladık.
AFAD Gönüllüsü Nedir?
AFAD gönüllüsü, afet veya acil durumlarda, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığında görev alan personel ve ekiplere destek amacı ile gönüllü olarak sisteme katılın kişidir.
Arama – Kurtarma faaliyetleri ile bu kapsamda acil müdahale gerektiren urumlar bir takım temel bilgi ve beceri gerektiren durumlardır. Bu nedenle AFAD gönüllüleri bir takım eğitimlere tabi tutulurlar. Online eğitimler sonrası sahada tatbikat şeklinde verilen eğitimler ile AFAD gönüllüleri afet öncesi ve sonrasında asıl personellere destek amacıyla her aman hazır bulunurlar.
Kimler AFAD Gönüllüsü Olabilir?
Gönüllülük esasına dayandığından AFAD gönüllüsü olmak için aranan şartlar da buluna göre belirlenmiştir. En belirgin ve önemli şartları ise 18 yaşından büyük olmak ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktadır Hatta 18 yaşından küçük olup 15 yaşından büyük de velilerin onayları sayesinde GENÇ AFAD GÖNÜLLÜSÜ projelerinde görev alabilirler. Kurum tarafından (AFAD) belirlenmiş AFAD gönüllüsü olabilme şartlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
AFAD Gönüllüsü Olabilme Şartları
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Kamu haklarından yasaklı bulunmamak
- Türkiye sınırları içerisinde ikamet etmek
- 18 yaşından büyük olmak
- 18 yaşından küçük olup, 15 yaşından büyük olan katılımcıların veli onayı gerekmektedir.
AFAD Gönüllüsü Olmak Bizlere Neler Kazandırır?
AFAD gönüllüsü olmak maddi beklentilerden uzak bir şeklide gerçekleşir. Kişiler öncelikle maddi ir çıkar beklemeksizin sadece toplum yararını dikkate alarak gönüllü olurlar. Çünkü AFAD gönüllülerine, sadece gönüllü oldukları için veya bu çalışmalara ve AFAD gönüllü eğitimlerine katıldıkları için herhangi bir ücret veya maaş ödemesi yapılmaz. Buna karşın AFAD gönüllüsü olarak görev almak farklı alanlarda bizlere birçok yarar sağlar. Elbette ki öncelikle kanım toplumsal yarar olsa da bunların dışında aşağıdaki konularda kazanımlarımız vardır.
- Toplumsal kalkınmaya katkıda bulunuruz.
- Başkalarına yardım etmek kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar.
- Belirli konularda deneyim sahibi oluruz.
- İletişim becerilerimiz gelişir.
- Sosyal bir çevre ve konum sahibi oluruz.
- Kendimizi bir ekibin parçası olarak hissetmemiz nedeniyle aidiyet duygumuz gelişir.
- Toplumsal bir sorunun çözümünde katkımız olduğunu düşünmek ruhen rahatlamamıza sağlar
- Grup çalışmalarına olan yetkinliğimiz artar.
- Yeni arkadaşlar ediniriz.
- Güven duygumuz artar
- Toplumsal sorunlar hakkında bilgi sahibi oluruz.
- İçinde bulunduğumuz kültürü daha iyi tanırız.
AFAD Gönüllüsü Ücret Alıyor Mu?
AFAD gönüllüleri herhangi bir ücret almazlar. Yukarıda sıralamış olduğumuz kazanımları dikkate aldığımızda maddi gelirden çok daha fazla yararımız olduğu anlaşılacaktır.
AFAD Gönüllüsü Eğitimleri
AFAD gönüllüsü eğitimleri afetler başta olmak üzere diğer acil durumlara müdahale, hazırlık ve iyileştirme gibi süreçlerin başarılı ve etkili bir şekilde sürdürülmesi amacı ile hazırlanmıştır.
AFAD gönüllü eğitimleri online yani çevrim içi ve yüz yüze eğitimler (Pratik Eğitimler) olmak üzere iki farklı şekilde katılımcılara verilir.
AFAD Gönüllüsü Online Eğitimler
AFAD gönüllüsü başvurusu yapıldıktan sonra ilk olarak alacağımız eğitimler çevrim içi yani online olarak gerçekleştirilir. Genel olarak afat ve acil durumlarda bireysel olarak bilgi sahibi olmamız gereken temel konular hakkında teorik bilgiler verilir. Bu eğitimler AFAD gönüllülerine yönelik olsa da her bireyin temel seviyede de olsa bu konularda bilgi sahibi olmalarını gerektiğini düşündüğümüz konulardır.
AFAD gönüllülerine başlangıç seviyesinde verilen bu eğitimler sonrasında AFAD gönüllü sertifikası verilir. Ayrıca bu online eğitimlerin tamamlanmaması halinde daha ileri düzey eğitimler olan yüz yüze eğitimlere geçilmesi mümkün değildir.
Genel olarak online eğitimlerde aşağıdaki konular hakkında temel bilgiler verilir.
- Afet ve acil durum bilinci
- İlk müdahale ve tahliye
- Temel yangın eğitimleri
- İlk yardımın temelleri
- Afet sonrası psikolojik destek
- AFAD gönüllülük esasları
Görüldüğü gibi bu temel eğitimler her bireyin alması gereken hayat kurtarıcı nitelikteki eğitimlerdir. AFAD gönüllüsü olmak dışında da bu eğitimleri almak gerektiğini düşünüyoruz.
AFAD Gönüllüsü Yüz Yüze Eğitimler (Pratik Eğitimler)
AFAD gönüllüsü olabilmek için alınan eğitimlerin 2. Aşaması yüz yüze gerçekleştirilen eğitimlerdir. Daha çok yukarıda belirtmiş olduğumu online eğitimlerin pratiğe dökülmesi diğer bir ifade ile pekiştirilmesi amacıyla gerçekleştirilir. Yüz yüze AFAD eğitimlerinde ise aşağıdaki konularda bilgi sahibi olmamız mümkündür.
- Acil durum ve afet halinde kullanılacak ekipmanları tanıma
- Güvenli çalışma teknikleri
- Enkaz altında kalanları bulma tenkisleri ve kurtarma faaliyetleri
- Yangın tüpleri ve yangın hortumlarının kullanımı
- Yangın söndürme teknikleri
- Çadır kurma ve diğer barınma organizasyonları
- Yardım dağıtımı ve lojistik yönetimi
- Temel ilk yardım uygulamaları
- Kalp masajı ve hava yolu açma
- Kırık / çıkak / burkulmalara müdahale
- Kanamalara müdahale
- Stres yönetimi
- Travma sonrası destek
- Afetzedelere ve küçüklere afet sonrası psikolojik destek
İleri Seviye AFAD Gönüllüsü Eğitimleri
AFAD gönüllülerinin alabilecekleri bir başka eğitim ise ileri seviye AFAD gönüllüsü eğitimidir. Bu eğitimler gönüllük esası dışında AFAD personellerine de verilen eğitimlerdir. İleri seviyedeki bu eğitimlerin tamamlanmasından sonra kişi ileri seviye AFAD gönüllüsü unvanı kazanmaktadır. Bu aşamada ise genellikle aşağıdaki konular üzerinde eğitimlere yer verilir.
- Afet anında ve afet sonrasında haberleşme sistemlerinin kullanımı
- Termal kameralar ile enkaz altında tespit
- Su altı arama / kurtarma teknikleri
- Arama / kurtarma faaliyetlerinde liderlik
AFAD Gönüllü Eğitimi Kaç Gün Sürer?
Yukarıda da görüldüğü gibi AFAD gönüllü eğitimleri farklı şekillerde gerçekleştirilir. Bu nedenle özellikle AFAD yüz yüze gönülle eğitimleri ve AFAD ileri seviye gönüllü eğitimlerinin kaç gün süreceği tam olarak önceden kestirilememektedir. Ancak AFAD gönüllü sertifikası almak için yeterli olan online eğitimlerin 4 – 5 saatte tamamlandığını söyleyebiliriz. Diğer eğitimin süreleri ise eğitimin kapsamına göre değişiklik gösterir.
AFAD Gönüllü Sertifikası Nasıl Alınır?
Daha önce de belirttiğimiz gibi AFAD gönüllü eğitimleri farklı aşamalarda gerçekleştirilmektedir. Her bir eğitim aşamasının tamamlanmasından sonra katılımcı için ayrı ayrı sertifika düzenlenir. AFAD gönüllü sertifikası online olarak verilen ilk eğitimlerin tamamlanmasından sonra düzenlenir. Bundan sonra alınan her eğitim için ayrı ayrı sertifika oluşturulmaktadır. Son olarak ise uzman AFAD gönüllüsü sertifikası alınmaktadır.
AFAD Gönüllü Kimlik Kartı
AFAD gönüllüsü eğitimlerinin tamamlanmasına müteakip belirli aralıklarla katılımcılara özel “AFAD Gönüllü Kimlik Kartı” verilmektedir. Bu kimlik kartı ayrıca AFAD gönüllü sertifikası yerine geçmektedir.
AFAD Gönüllü Girişi
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, AFAD gönüllü girişi sistemi ile kişiler sisteme giriş yaparak güncel eğitimlere katılabilir, yeni duyurulara ulaşabilirler. Ayrıca bu sistem üzerinden yine AFAD gönüllüsü başvuruları da yapılabilmektedir.
AFAD Gönüllülük Başvurusu Ne Zaman Sonuçlanır?
AFAD gönüllüsü olabilmek için gerekli şartların sağlandığının anlaşılması ile anlık bir şekilde AFAD gönüllülük başvurusu sonuçlanmaktadır. Sonuçlanan AFAD başvurularından itibaren, AFAD gönüllü girişi ile sisteme giriş yapılarak eğitimlere başlayabilirsiniz.
AFAD Gönüllüleri Hangi Görevleri Üstlenir?
AFAD gönüllüleri, afetlerin öncesinde, sırasında ve sonrasında çeşitli görevler üstlenirler. Afet öncesinde, toplumu bilinçlendirme ve afet farkındalığı gibi eğitimlerine katılma ve tatbikatlarda görev alma gibi faaliyetlerde bulunurlar. Afet sırasında, profesyonel ekiplerle koordineli şekilde ilk yardım, arama-kurtarma, lojistik destek ve psikososyal yardım gibi alanlarda çalışabilirler. Afet sonrasında ise barınma, gıda dağıtımı, hasar tespiti ve halkı bilgilendirme gibi görevlerde yer alabilirler. Gönüllüler, eğitim seviyelerine ve yetkinliklerine bağlı olarak çeşitli alanlarda aktif rol alarak topluma önemli katkılar sunarlar.
AFAD Gönüllülük Sistemi ve Seviyeleri
AFAD Gönüllülük Sistemi üç ana seviyeden oluşur. Bu seviyeler Temel, Destek ve Uzman Gönüllülük. Temel gönüllülük seviyesinde, online eğitimler tamamlanarak afet farkındalığı kazanılır. Destek gönüllülüğü aşamasında, yüz yüze eğitimlerle yangınla mücadele, ilk yardım, haberleşme ve lojistik gibi konularda pratik bilgi edinilir. Uzman gönüllüler ise daha kapsamlı saha eğitimlerine katılarak arama-kurtarma ekipleriyle çalışabilirler. Bu sistem sayesinde herkes yetenek ve bilgisine göre uygun bir gönüllülük seviyesine katılabilir.
AFAD Gönüllüsü Olarak Nerelerde Görev Yapabilirsiniz?
AFAD gönüllüsü afetin meydana geldiği bölgelere göre çeşitli görevler üstlenir. Deprem, sel, heyelan, yangın, çığ ve endüstriyel kazalar gibi olayların yaşandığı bölgelerde aktif olarak çalışabilirler. Ayrıca, eğitim ve tatbikat faaliyetleri kapsamında okullarda, belediyelerde, kamu kurumlarında ve AFAD eğitim merkezlerinde görev alabilirler. Gönüllüler, ihtiyaç halinde geçici barınma alanlarında, yardım dağıtım noktalarında ve kriz yönetim merkezlerinde de destek sunarlar.
