Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Hakları (2025)

Türk vatandaşlarının yurt dışında dünyaya gelen çocukların durumu hem hukuki hem de sosyal açıdan daha büyük bir öneme sahiptir. Ülkemizden yani Türkiye’den; Eğitim, çalışma veya turistik amacıyla göç edilen ülkelerin başında ise Almanya gelmektedir. Birçok ülkede olduğu gibi Almanya’da yabancı ülke vatandaşlarının kendi ülkelerinde dünyaya gelen çocuklar ile asli vatandaşları olan çocukları farklı hukuki statüye tabi tutmaktadır. Dünya genelinde çocuk hakları evrensel bir hak olma yolunda hızla ilerlemektedir. Bu nedenle özellikle yabancı çocukların hukuki haklarının belirlenmesinde çok daha hassas davranılmaktadır. Peki Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları Nelerdir?

Öncelikle belirtelim ki Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları yetişkinlere nazaran çok daha fazladır. Eğitim hakkı başta olmak üzere, diğer sosyal haklar ve sağlık hizmetlerinden yararlanma hatta doğrudan vatandaşlık ve çifte vatandaşlık gibi farklı birçok hakkı vardır.

Bizde bu yazımızda özellikle gurbetçi olarak Almanya’da bulunan Türk vatandaşlarımızın, Almanya’da dünyaya gelen çocuklarının hakları hakkında sizleri bilgilendirmeyi amaçladık. Adeta temel hak niteliğinde olan bu hakları detaylı bir şekilde sizlere iletmeden önce konumuzun daha iyi anlaşılabilir olması açısından kısaca Almanya’da doğan bir Türk çocuğun vatandaşlık hakkı üzerine duralım.

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Vatandaşlık Hakkı

Günümüze nazaran özellikle 2000’li yıllardan önce Almanya’nın kendi ülkelerinde dünyaya gelen çocukların vatandaşlık kazanmalarında oldukça katı kuralları vardı. Ancak 2000 yılında Alman Vatandaşlık Kanununda yapılan bir takım düzenlemeler ile artık Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları arasında vatandaşlık hakkı da bulunduğunu söyleyebiliriz. Elbette çocuğun sadece Almanya’da doğmuş olması doğrudan vatandaşlık hakkını kazandırmamaktadır. Yine bir takım şartların birlikte oluşmuş olması gerekmektedir. Genel olarak Almanya’da doğan Türk çocuğun vatandaşlık hakkı aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi ile mümkündür.

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Vatandaş Hakkı Şartları

Yukarıda da belirttiğimiz gibi Alman hükümeti önceden sadece kan bağı esasına dayalı olarak Alman vatandaşlığının kazanılmasını kabul etmişken 2000 yıllarında yapılan düzenlemeler ile kendi ülkelerinde doğan, yabancı ülke vatandaşlarının çocuklarının Alman vatandaşlığını kazanmaları büyük ölçüde esnetilmiştir. Buna göre;

            “Almanya’da doğan çocuğun ebeveynlerinden her ikisinin veya herhangi birisinin en az 8 yıl süre ile yasal olarak Almanya’da yaşaması ve süresiz oturum iznine sahip olması halinde; Almanya’da doğan çocukları, Alman vatandaşlığını kazanabileceklerdir.”

Yapılan bu düzenleme ile eskiden sadece kan bağı esasına göre Alman vatandaşlığını kabul eden ülke artık aynı zamanda doğum yeri esasına göre vatandaşlık hakkını da (IUS SOLİ) benimsediğini söyleyebiliriz.

Bu şekilde Almanya’da dünyaya gelen Türk vatandaşlarının çocukları doğrudan Alman vatandaşlığını kazanabileceklerdir.

Başvuru İle Çocuğun Alman Vatandaşlığını Kazanması

Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları arasında yer alan vatandaşlık hakkını kazanmak için yukarıda belirtmiş olduğumuz 8 yıl şartından farklı olarak;

• Yine çocuğun Almanya’da doğmuş olması (Ebeveynlerin 8 yıl şartı aranmaksızın)
• Çocuğun uzun süre Almanya’da yaşamış olması (makul bir süre 3 – 5 yıl gibi)
• Çocuğun Almanca bilmesi ve Alman toplumuna uyum sağlaması

Koşulları ile yine başvuru ile Almanya’da doğan Türk çocuğun, Alman vatandaşlığı alması mümkündür.

Görüldüğü gibi Almanya’da doğan Türk Çocuğun Vatandaşlık hakkı genel olarak 2 farklı şekilde benimsenmiştir. Şimdi dilerseniz asıl konumuz olan Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları hakkında bilgi vererek yazımıza devam edelim.

Vatandaşlık Bakımından Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Hakları

2000 yılında Almanya kanunlarında yapılan değişiklikler ile aynı zamanda çifte vatandaşlık Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları arasında yerini almıştır. Ancak bu çifte vatandaşlık ömür boyu devam etmemekte belirli bir süre sonra çocuğunun bir tercih yapması gerekmekte iken yine 2014 yılında yapılan bir takım düzenlemeler ile Almanya’da doğan Türk çocuğu ömür boyu çifte vatandaşlık hakkına sahip olabilmektedir. Elbette ki çocuğun çifte Alman vatandaşlığı kazanabilmesi için yine bir takım şartları sağlaması lazım.

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Çifte Vatandaşlık Hakkı Şartları

Almanya’da doğan Türk çocuğun çifte vatandaşlık hakkından yararlanabilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması gerekir.

1. Sekiz yaşına kadar Almanya’da yaşamış olmalıdır.
2. Almanya’da en az altı yıl süre ile eğitim almış olmalıdır.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz şartları sağlamayan Türk çocuklarının yine 21 yaşına kadar herhangi bir vatandaşlığı seçmesi gerektiği zorunludur. (Türk Vatandaşlığı veya Alman vatandaşlığı)

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Türkiye’deki Hakları

Genel olarak Almanya’da doğmuş olan Türk çocukları hemen hemen Türkiye’deki haklarını aynı şekilde kullanmaya devam eder. Yukarıda belirtmiş olduğumuz çifte vatandaş olma durumunda; Türkiye’deki vatandaşlığını aynen korur. Bununla beraber Türkiye’deki tüm sosyal haklarını kullanma hakkına sahip olduğu gibi askerlik yükümlülüğünü de yerine getirmek zorunluluğu altındadır.

Eğitim Alanında Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Hakları

Ülkemizde olduğu gibi Almanya’da da zorunlu eğitim uygulaması vardır. Eğitim alanında çocuğun Alman veya Türk olması konusunda bir ayrım yapılmamıştır. Her iki durumda da çocuklar eşit hakka sahiptir. Almanya’da doğan Türk çocukları da ülkede bulundukları süre zarfından yine zorunlu eğitime tabi tutulmaktadırlar. Almanya’daki zorunlu eğitim de yine ülkemiz ile oldukça benzerlik gösterir. Yine 6 yaşlarında başlayan bu eğitimler 9 yıl boyunca sürmektedir.

Almanya’da doğan Türk çocuklarından okula kayıt ücreti, kitap / kırtasiye ücretleri alınmamaktadır. Hatta ulaşım desteği sağlanmakta okulun statüsüne göre öğle yemeği imkanları da bulunmaktadır.

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Eğitimlerde Anadil Hakkı

Eğitim alanında Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları arasında anadil ile eğitim hakkı da vardır. Asıl amaç kendi Türk kültürünü ve benliğini kaybetmeden eğitimini sürdürmesidir. Gerek görülmesi halinde ülkemizde olduğu gibi “İslam” dinine yönelik din dersleri de yine bu okullarda verilmektedir.

Almanya bu hakları sadece Türk çocuklarına tanımamış, kendi ülkelerinde doğan bütün yabancı uyruklu kişilerin çocuklarına bu hakkı tanımıştır. Tüm bu özellikleri birlikte değerlendirildiği Almanya’nın bu konudaki tutumunu takdir etmemek elde değildir.  

Benzer uygulamalar yine üniversite eğitimlerinde de devam etmektedir. Üniversite eğitimlerinde Alman vatandaşlarından alınan bütün harç ve ücretler yine eşit bir şekilde Türk çocuklarından da alınmaktadır.

Özetle Almanya eğitim konusunda herhangi bir ırk ayrımı yapmaksızın tüm çocukları eşit tutmaktadır.

Sosyal ve Sağlık Hizmetleri Bakımından Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Hakları

Almanya nasıl ki eğitim alanında herhangi bir ayrım yapmıyorsa sağlık hizmetleri ve diğer sosyal haklar konusunda herhangi bir ayrım yapmamıştır. Almanya temel kanunları sağlık hizmetleri ve sosyal hakları insanların tem hak ve hürriyetleri kapsamında değerlendirmektedir.

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı

Sağlık sigortası ve diğer tıbbi hizmetlerden yararlanma hakkı ülkemiz ile birebir olmasa da oldukça benzerlik göstermektedir. Almanya’da da tıpkı ülkemizde olduğu gibi kamu kurumları tarafından yapılan sağlık sigortaları olduğu gibi kişilerin kendi özel sağlık sigortalarını da yaptırmaları mümkündür.

Ebeveynin sahip olduğu ve kamu tarafından yapılan sağlık sigortası aynen çocuğu da kapsamaktadır. Tüm bu haklardan yine çocuk aynı şekilde yararlanabilir.

Almanya’da Çocuk Parası Hakkı

Sanırım usta oyuncu Kemal Sunal’ın “Gurbetçi Şaban” filmini izlemeyeniniz yoktur. Tıpkı bu filmde olduğu gibi Almanya her çocuk başına ebeveyne belirli bir ücret ödemektedir. 2025 yılı itibariyle 1. ve 2. Çocuk için ayrı ayrı 250 EURO ödemesi yapmaktadır. 3. çocuktan sonra da yine filmde izlediğiniz gibi belirli oranlarda artarak çocuk parası ödenmektedir.

Diğer Sosyal Yardım ve Destekler

Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları bunlar ile kısıtlı değildir. Ülkemizde olduğu gibi Almanya’da eğitim ve sağlık alanında ve İş Kanunu kapsamında bir takım sosyal haklar tanınmıştır. Bu hakları ile şöyle sıralayabiliriz.

• Üniversite öğrencilerine geri ödemesiz burslar
• Çocuklar için kreş ve anaokulu masraflarına destek
• Doğum sonrası çalışamayan ebeveyne telafi destekleri
• Engelli çocuklar için özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri

Almanya’da Doğan Türk Çocuğun Hakları (Özet)

Görüldüğü gibi Almanya’da doğan Türk çocuğun hakları oldukça fazladır. En kısa şekli ile belirtmek gerekirse; Almanya çocukların haklarını temel insan hakları arasında görmekte ve bu yüzden kendi öz vatandaşlarından herhangi bir ayrıma tabi tutamaktadır. Yukarıda yapmış olduğumuz bilgilendirmeleri özetlemek gerekirse; Almanya’da doğan Türk çocuğun haklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

1. Vatandaşlık hakkı
2. Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı
3. Velayet ve diğer aile hukukuna dayalı haklar
4. Sosyal yardım hakkı
5. Eğitim hakkı

ALMANYA’DA DOĞAN TÜRK ÇOCUĞUN HAKLARI

SIK SORULAN SORULAR