Çevresel sorunların ve doğal kaynakların tükenmesinin ve küresel ısınmanın giderek artan bir endişe kaynağı olduğu bir gerçektir. Bu gerçek karşısında sürdürülebilir yaşam kavramı önem kazanmıştır. Bireylerin, toplulukların ve organizasyonların çevresel zararlı olan etkilerini azaltmak adına daha bilinçli ve sorumlu kararlar almalarını teşvik etmiştir. Son yıllarda ülkemizde olduğu gibi bir çok ülkede bu konuda ciddi önlemler alınmaya başlanmıştır.
Sürdürülebilir yaşam, en küçük toplumsal yapıdan en büyük toplum yapılara kadar; ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla doğal kaynakları tüketirken, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmaktır. Bunun dışında çevresel, ekonomik ve sosyal sorumlulukları dengede tuttukları bir yaşam tarzıdır. Bu yaşam tarzı, doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılması, çevresel etkilerin en aza indirilmesi, toplumsal adaletin sağlanması ve ekonomik refahın sürdürülebilir bir temel üzerine oturtulması temelinde şekillenir.
Sürdürülebilir yaşamın benimsenmesi, küresel anlamda çevre sorunlarını azaltmak ve doğal kaynakları korumak için önemlidir. Bireylerin, toplulukların veya işletmelerin sürdürülebilirlik ilkelerine uygun davranmaları, kararlarını bu doğrultuda almaları, küresel ölçekte olumlu değişikliklere katkıda bulunabiliriz ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz. Bunun için aşağıda detaylandıracağımız sürdürülebilirliğin üç temel unsuru konusunda küresel olarak bilinçlenmeli ve bu unsurlar çerçevesinde hareket etmeliyiz. İşte sürdürülebilirliğin üç temel unsuru;
Çevresel sürdürülebilirlik, doğal kaynakların bilinçli ve etkin bir şekilde kullanılmasını ifade etmektedir. Bu, enerji tüketiminin optimize edilmesi, su tasarrufu, su ayak izinin azaltılması, biyoçeşitliliğin korunması, karbon ayak izinin azaltılması ve atıkların en aza indirilmesi gibi konuları kapsar. Sürdürülebilir yaşam, doğal ekosistemlere saygı gösterir ve gelecek nesillerin de bu kaynaklardan faydalanabilmesini amaçlar.
Sosyal sürdürülebilirlik ise; Toplumların eşitlik, adalet ve katılım gibi değerlere olan saygı ile sağlanabilir. Bu, insan haklarına saygı gösterilmesini, işçi haklarının korunmasını, eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlere erişimin sağlanmasını sürdürülebilirliğin üç temel unsuru içerisinde yer alır. Özetle; Tplumsal açıdan sürdürülebilir bir yaşam tarzı, herkesin refah içinde yaşamasını ve toplumun bütününün gelişimini destekler.
Ekonomik sürdürülebilirlik, ekonomik faaliyetlerin doğal kaynakları tüketme hızından daha hızlı bir şekilde sürdürülebilir kaynaklarla yeniden üretilmesini sağlamayı amaçlar. Adil ticaret uygulamalarına teşvik etmek, yerel ekonomilere destek olmak ve ekonomik büyümeyi çevresel ve toplumsal etkilerle uyumlu hale getirmek bu boyutun temelini oluşturur.
Görüldüğü gibi yukarıda belirtmiş olduğumuz sürdürülebilirliğin üç temel unsuru birbiri ile bağlantılı kavramlardır. Örneğin etkili bir “sosyal sürdürülebilirlik” gerçekleşmediği takdirde; Ekonomik sürdürülebilirlikten söz etmek mümkün değildir. Yine benzer şekilde ekonomik sürdürülebilirlik sağlanmadığı sürece “çevresel sürdürülebilirliğin” sağlanması olanaksızdır.
Sürdürülebilir yaşam projeleri genellikle sürdürülebilirliğin üç temel unsuru çevresinde şekillenmiş stratejilerden oluşmaktadır. Bu projeler, bireylerin, toplulukların veya işletmelerin çevreye duyarlı, ekonomik olarak sürdürülebilir ve sosyal açıdan adil bir gelecek oluşturmalarına yönelik çeşitli alanlarda gerçekleştirilebilir. Dünya genelinde sık karşılaşılan sürdürülebilir yaşam projeleri örneklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Yenilenebilir enerji kaynakları iklim değişikliği ve küresel ısınmanın önlenebilmesi açısından nasıl önemli bir yere sahip ise; Sürdürülebilir bir yaşam için de önemli bir yere sahiptir. Rüzgar, güneş, hidroelektrik ya jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanan projeler sürdürülebilir yaşamın en önemli adımlarından birisidir.
Bu projeler, temiz enerji üretimini (yeşil enerji) teşvik ederek karbon ayak izini azaltmaya ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmaya yöneliktir. Sürdürülebilir enerjide yenilenebilir enerji kaynakları önemli bir adımdır. Son yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarına olan yönelim sayesinde atmosferde bulunan ve sera etkisi yaratan gazlarda ciddi bir azalma olduğu gözlemlenmiştir.
Sürdürülebilir yaşamın çevresel boyutuna örnek olarak gösterebiliriz. Sıfır atık kampanyalarına geri dönüşüm, geri kazanım, yeniden kullanım ve atık azaltma gibi projeler örnek olarak gösterilebilir. Uzun yıllardır birçok ülkede market alışverişlerinde kullanılan alışveriş poşetlerinin ücretli olarak satışı uygulaması bilindiği üzere son yıllarda ülkemizde de uygulanmaya başlanmıştır. İşte bu durum sürdürülebilir yaşam projelerine yine bir örnektir. Sanılanın aksine bu tür alışveriş poşetlerinin ücretli olarak satılmasında öncelik maddi gelir sağlama olmayıp atıkların en aza indirilmesi amacıyla yapılan bir çalışmadır.
Ormanların korunması ile birlikte yeni ağaçlandırma sahalarının kurulması küresel ısınma konusunda olduğu kadar sürdürülebilir yaşam içinde önemli bir uygulamadır. Ağaçlandırma projeleri heyelan ve erozyon gibi doğal afetleri önlediği gibi biyoçeşitliliği de korumaktadır. Bunun dışında en önemli fonksiyonu ise karbon emisyonu sağlayarak daha yaşanılabilir bir çevreye sahip olmamızı sağlamaktadır. Bu gün hiç düşünmeden kullanılabilir olan bir kağıt parçasını kullanmak yerine buruşturup atmak yaşam kaynağımız ağaçlara ihanet olduğu kadar gelecek nesillere de yapılan bir ihanettir.
Su ayak izinin azaltılması en kısa tabir ile su tasarrufu sürdürülebilir yaşama örnek olduğu kadar suların verimli kullanılması da sürdürülebilir bir yaşam için önemlidir. Küresel ısınmanın en büyük etkileri ve sonuçları daha çok temiz su kaynaklarının azalması şeklinde görülmektedir. Bu nedenle su tasarrufu ve verimliliği konusunda dünya çapında çalışmalar yapılmaktadır. Özellikle sanayi ve endüstri alanında su tasarrufuna teşvik edici uygulamalar sıklıktadır.
Ülkemizde daha çok organize sanayi bölgelerinde bulunan fabrikalarda çatı oluklarında gerekli düzenlemeler yapılarak yağmur sularının kullanılmasına imkan tanıma veya tarımsal faaliyetlerde “damlama sulama” sistemlerini destekleme gibi uygulamalar sürdürülebilir yaşam projelerine örnek olarak gösterilebilir.
Kişilerin ve kurumların eğitim, sağlık veya yargı gibi konularında din, dil, ırk veya cinsiyet ayrımı yapılmaksızın eşit olmasıdır. Dünya genelindeki kadın – erkek eşitliği ya da eğitimde herhangi bir yaş kısıtlaması olması sürdürülebilir yaşam projelerine örnektir.
Konunun daha anlaşılabilir olması açısından yazımıza sürdürülebilir yaşam örnekleri ile devam etmek isteriz.
Öncelikle belirtmek isteriz ki sürdürülebilir bir yaşam için bireysel değil küresel olarak çalışmalar yapılması gerekmektedir. Örneğin A ülkesi sürdürülebilir yaşamı destekleyen projeler uygulamış olmasına rağmen B ülkesinin buna tamamen aykırı hareket etmiş olması ve bu yönde herhangi bir çalışma yapmaması durumunda küresel açıdan bir sürdürülebilir dünyadan bahsetmek mümkün değildir. Sürdürülebilir yaşam için dünya genelinde neler yapabileceğimiz konusunda uygulamaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Doğa dostu etkinlikler
Sosyal sorumluluk
Enerji verimliliği
Su tasarrufu
Sıfır atık
Eğitim
Belirtmiş olduğumuz bu uygulamaların temelini esasen “sosyal sorumluluk” oluşturmaktadır. Sosyal sorumluluk bu konuda bilinçlendirilmeyi ifade etmekle beraber günlük yaşantımızda veya iş hayatımızdaki hal ve hareketlerimizi sürdürülebilir yaşamı destekleyecek şekilde gerçekleştirmemizi ifade de etmektedir.
Her alan gerçekleşecek eğitimler nasıl evde başlıyor ise sürdürülebilirlik konusundaki eğitimlerin de evde öncelikle çocuklarımızda başlatılmasını düşünmekteyiz. Konuyu bir atasözümüz ile destekleyerek yazımıza devam etmek isteriz.
“Ağaç Yaş İken Eğilir”
Küresel ısınmanın nedenleri, iklim değişikliğinin zararları konuları ile birlikte sürdürülebilir bir yaşam konusunda çocuklarımızı küçük yaşta bilinçlendirerek eğitmemiz halinde şu anda bizim yapmış olduğumuz hataları kendilerinin yapmayacağından kuşkumuz yoktur. Bu nedenle evde sürdürülebilirlik konusunda ilk yapabileceğimiz çalışma çocuklarımıza örnek olarak hareketlerde bulunarak onları bilinçlendirmektir.
Sürdürülebilirliğin üç temel unsuru benimsenerek yaşantımıza yön vermemiz en önemli sürdürülebilirlik yaşam rehberidir. Doğal kaynakların korunmasından enerji tasarrufuna, atık yönetiminden adalet anlayışını benimsemeye kadar birçok eylemimiz sürdürülebilir yaşam rehberine konu olabilmektedir. Sürdürülebilirliğin üç temel unsuruna bağlı kalarak bu konuda çalışmalar yapabiliriz. Sizlere yol göstereceğini düşündüğümüz ve sürdürülebilir yaşam rehberi olabilecek durumları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Sürdürülebilir bir yaşam projelerine destek vermekle başlayabiliriz. Bunların dışında daha önce de belirttiğimiz gibi bu konuda eğitimler alışkanlık haline getirilmelidir. Bu nedenle okullarda bu yönde eğitim veren dersler okutulmaya acilen başlanmalıdır. Dünyanın birçok ülkesinde bu konuda ilkokuldan itibaren eğitimler verilmekte ise de; Ülkemiz bu konuda biraz eksik uygulamalar yapmaktadır.
Sürdürülebilir yaşamı destelemek günümüz koşullarında adeta bir insanlık görevi halinde gelmiştir. Gelecek nesilleri düşünerek hareket etmemiz gerektiği kadar içinde bulunduğumuz dönemi de düşünerek hareket etmemiz gerekmektedir. Bu şekilde hareket etmemiz kendimiz başta olmak üzere tüm insanlığa olan saygımızı da göstermektedir. Bu gün bir çok sivil toplum kuruluşları bu konuda oldukça etkili çalışmalar yaparak sürdürülebilirlik konusunda insanları bilinçlendirme çabası içerisindedirler.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz etkinliklerin başında sürdürülebilir yaşam film festivali gelmektedir. 3 yıldır düzenli olarak yapılan film festivali ile bu konuda insanlar bilinçlendirilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca motive edici çalışmalar olarak nitelendirilmektedir. Görmüş olduğu ilgi göz önüne alındığında uzun yıllar boyuncu benzer festivallerin yapılacağını düşünmekteyiz.
Ülkemizde sürdürülebilirlik açısından önemli faaliyetlerde bulunan bir başka sivil toplum kuruluşu ise sürdürülebilir yaşam derneğidir. Her yıl düzenli olarak etkinlikler düzenleyerek sürdürülebilirlik konusunda oldukça etkili çalışmalara imza atmaktadırlar. Sürdürülebilirliğin üç temel unsurunu kendilerine referans alarak çalışmalar yapmaktadırlar. Ayrıca yapmış oldukları kampanyalar ile bizlere sürdürülebilir bir yaşam konusunda rehber olma amacı taşımaktadırlar.
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)